Aziz Nikolaos Anıt Müzesi’nde, 11. yüzyıldan duvar resimleri ortaya çıktı
Antalya’nın Demre ilçesinde ‘Noel Baba’ olarak bilinen Aziz Nikolaos’ın anıt müzesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen restorasyon ve çevre düzenlemesi projesiyle, yapıdaki duvar resimleri temizlenip, sağlamlaştırılıyor. Anıt müzedeki çalışmalarda, 11’inci yüzyıldan yeni duvar resimleri ortaya çıkarıldı.
Demre ilçesinde bulunan Ortodoks dünyasının kutsal mekanlarından Aziz Nikolaos Anıt Müzesi'nde restorasyon ve çevre düzenlemesi çalışması devam ediyor. Çalışmalar kapsamında müzedeki 11'inci ve 12'nci yüzyıldan kalma duvar resimlerinin belgeleme ve konservasyon çalışmaları sürüyor.
Demre Likya Uygarlıkları Müzesi Müdürlüğü denetiminde Yüksek Restoratör-Konservatör Kültür Varlıkları Koruma Uzmanı Uğur Yalçınkaya başkanlığındaki 3 kişilik ekip tarafından yürütülen çalışmalarda, duvar resimlerini oluşturan özgün malzemeler ve bozulmalarına yönelik ileri tekniklerde bilimsel analizleri yapılıyor.
TÜM DUVAR RESİMLERİ DİJİTALLEŞTİRİLDİ
Çalışmalar hakkında bilgi veren Uğur Yalçınkaya, şu ifadeleri kullandı:
"Analizlerde, Orta Çağ resimlerinin yapımında kullanılan malzemeler, yapım yöntemlerine ilişkin bilgiler ortaya çıkarıldı. Resimlerin durumu ve önceki dönemlerde yapılan onarımlar incelendi. Resimlerdeki bozulmaların saptanması için incelemeler yapıldı. Belgeleme çalışmalarında, resimlerin UV fotoğraflama, yan ışık çekimleri, ortofoto gibi görüntüleme teknikleri kullanıldı. Resimlerin önceki durumları belgelendi.
Tüm duvar resimleri, iskelelerle yaklaşılarak yakından incelendi, paftalara aktarıldı, dijitalleştirildi. Elde edilen bilgilerde, duvar resimlerinin Orta Çağ'da kireç esaslı sıvalar üzerine mineral pigmentler kullanılarak, 'Secco' (kuru sıva üzerine resim yapma) tekniği ile yapıldığı tespit edildi. Resimler üzerindeki fırça boyutları, pergel izleri, günlük çalışma sıvılarının geçişleri gibi birçok unsur belirlendi."
Duvar resimlerindeki bozulmalar ve nedenlerinin tespit edildiğini aktaran Yalçınkaya, "Bu resimlerin korunmasının, içinde bulundukları yapının korunması ile eş değer olduğu tespitine varıldı. Restorasyon çalışmaları sonrası yapılacak yeni çatı, yapıda sağlamlaştırma ve tamamlanan yeraltı ve yağmur suyu tahliye drenaj sistemi ile resmilerin daha korunaklı hale geleceği belirlendi. Duvar resimlerini oluşturan unsurlardan sıva ve boyalar, özel malzemeler enjekte edilerek, resimler sağlamlaştırılıyor. Resimlerin yüzeylerinde, çevresel koşullardan dolayı oluşan kirlilikler, özel malzemelerle temizleniyor. Resimler daha görünür ve anlaşılır hale getiriliyor. Resimler üzerinde yapılan konservasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra, periyodik olarak kontrol ve bakımları yapıldığı takdirde, Aziz Nikolaos Anıt Müzesi'ndeki duvar resimleri, gelecek nesillere aktarabileceğimiz önemli bir kültür mirası olacaktır" diye konuştu.
Demre Likya Uygarlıkları Müzesi Müdürü Nilüfer Sezgin de Aziz Nikolaos Anıt Müzesi'ndeki duvar resimlerini anlatarak şunları kaydetti:
"Resimler 11'inci ve 12'nci yüzyılda fresko tekniği ile yapılmış. Duvar resimleri İncil, Tevrat, Meryem'in yaşamı, İsa'nın çilesi konuları ile tek figürden oluşur. Bunun dışında kilisenin güneyinde inşa edilen Güney Mezar Odası'nın kubbeleri yüzeyinde ve tonoz seviyesinde Aziz Nikolaos'un yaşamından kesit sunan sahneler, Anadolu'da da ürik olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak Aziz Nikolaos'ın mucizelerinden bahseden sahnelerde, denizci aileleri fırtınadan koruması, büyülü hastayı iyileştirmesi, çocuğu olmayan ailelere yardımı gibi mucizeleri resmedilmiş.
Güney Mezar Odası'ndaki resimler, 12'nci yüzyılda resmedilmiş. Güney Mezar Odası'nın dışında kilisenin kuzeybatı odasının kubbesinin iç yüzeyinde havari komisyonu sahnesi yer almaktadır. 11'inci yüzyıla tarihlendirilen sahnede İsa, 12 havarisine ekmek ve şarap sunmaktadır. Kilisenin iç narteksi kubbelerinde konsil-dinsel toplantı sahneleri yer almakta. Bizans'ın başkenti Kostantinapolis etkili ve 11'inci yüzyıla tarihlendirilen sahnelerde, haç olan altar ve etrafında imparator, piskoposlar görülmektedir. Kemerlerde 4 Tevrat peygamberi resmi var."
Sezgin, çalışmalar sırasında ortaya çıkarılan duvar resimleri hakkında ise "Aziz Nikolaos Anıt Müzesi'nde sürdürülen konservasyon çalışmaları sırasında 2'nci Güneydoğu Şapeli'nin apsesinin iç yüzeyinde, kalker tabakasının altından Panktokrator İsa-Evrenin Hakimi İsa sahneleri ortaya çıkarıldı. Bunun yanında 11'inci yüzyıla tarihlendirilen kuzey ek yapı içinde, Hristiyan inancına ait çeşitli haç sembollerinin olduğu sahneler ortaya çıkarıldı" dedi.
