Ereğli ilçesine bağlı Alacabük Köyünde bulunan İnönü Mağarası, binlerce yıllık tarihiyle kazı çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. 2017 yılında başlayan kazı çalışmaları, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Hamza Ekmenin başkanlığında, Dr. Gülden Özkalalı Ekmen ve araştırma görevlisi Ali Güney ve öğrenciler tarafından devam ediyor. Yerli ve yabancı bir çok arkeoloğun ilgisini çeken mağara, Batı Karadeniz kıyılarındaki ilk yerleşim araştırmalarına dair önemli ipuçları veriyor. Mağarada özellikle M.Ö. 4500-1000 / M.S. 10-12. yüzyıllar içindeki kültürel özelliklerine dair önemli ipuçları sunuyor. Mağarada son yapılan çalışmalarda 5 ayrı kültürün yaşam alanına ev sahipliği yaptığı ortaya çıktı.

Dr. Hamza Ekmen, mağaranın Batı Karadeniz'in tarihine yönelik önemli ipuçları verdiğini söyledi. Kültürleri ayrı ayrı incelediklerini ifade eden Dr. Ekmen, şunları söyledi:

"Mağarada günümüze en yakın tarihe ait birinci tabaka Selçuklu ve Bizans dönemlerini kapsıyor. Erken Demir Çağına tarihlenen ikinci tabakada ele geçen buluntular Balkan-Trakya göçlerine ilişkin veriler sunuyor. Geç Tunç Çağına tarihlendirilen üçüncü tabakada bulunmuş tohum kalıntıları ve dokumacılıkla ilişkili eserler Ereğli Müzesinde sergileniyor. Erken Tunç Çağına tarihlendirilen dördüncü tabakada ise süte dayalı bir üretimin günümüzden yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yapıldığını gösteren kalıntılar bulundu. İnönü Mağarasının beşinci tabakası, mağaranın ilk sakinlerine ait izleri barındırıyor ve Batı Karadeniz kıyısında bugüne kadar sistemli arkeolojik araştırmalarla tespit edilmiş en eski yerleşimi temsil eder. Genel olarak bakıldığında, İnönü Mağarası kazılarında elde edilen buluntu ve kalıntıların niteliği içinde bulunduğumuz coğrafyada tarih öncesi dönemlerde oldukça gelişmiş ve yüksek sanat seviyesine sahip topluluklarının yaşadığına dair güçlü kanıtlar sunuyor.