Ebru sanatını videoyla birleştirerek dünyaya tanıtıyor
Dünyanın birçok ülkesinde performans sergileyen Garip Ay, ebru sanatını alışılmış formların dışına çıkararak uygulayan sıra dışı bir isim.
Kimi zaman performansıyla dünyaca ünlü bir piyanistin notalarına eşlik ediyor, kimi zaman ise çalışmalarını şehir meydanındaki bir binanın dışına yansıtıyor. Ebru sanatını alışılmış formunun dışına çıkararak videoyla birleştiren Garip Ay, ilgiyle karşılanan çalışmalarını TRT Haber’e anlattı.
Ebru sanatıyla tanışmanız ve bu sanat içerisindeki arayış çabalarınız nasıl oldu?
Ebrunun, bir kağıt süsleme sanatından çok bir video içeriği, yani süreç sanatı olduğunu fark ettiğimden beri bu konuyla ilgili çalışmalar yapıyorum. Eğitimim resim alanındaydı. Sonra geleneksel sanatlarla ilgilenmeye başladım. İkisini birleştirerek aslında yeni bir dil olan videoyla buluşturmaya çalıştım. Önceki edinimlerimin burada işlevselleştiğini fark ettim. İnsanların çok fazla farklı şeyler yapmayı denemediği bir alandı ve kendimi bu işi yapmaya başlarken buluverdim.
Neden yeni bir şeyler denemek istediniz?
Ebrunun gelenekleşmiş uygulamalarıyla ilgili uzun zaman pratik yapma fırsatım oldu. Ama insan daha önceki edinimleriyle de yapılabilecekleri denemek istiyor. İstemsiz bir şekilde suyun üzerine yapılabilecek kavramların tekrar farklılaşabilmesi, o konudaki uygulama heyecanını da pekiştiriyor. Aslında bir çiçek veya bir hatip formundan çok bir insan yüzü veya dönüşüm gösterebilecek farklı bir temanın video diliyle nasıl bir araya gelebileceğini düşünürken, onun dönüşüm süreçlerini de göz önünde bulundurmaya çalıştım. Böylece biraz daha güncel kavramlarla, yani video konseptleriyle, performans sanatlarıyla birleşebilir bir tarafı ortaya çıkmış oldu ebrunun.
Ebruyu bir performans haline getirmenin zorluğu nedir?
Ebru, elimizde olmayan kısıtlamalarından dolayı kısa zaman içerisinde tamamlanması gereken bir uygulama. Çalışmanızı bazen 5-10 dakikada uygulamak zorunda kalıyorsunuz. Çünkü suyun belli bir zaman limiti oluyor, boyaların belli bir dayanıklılık süresi oluyor. Haliyle bu kısıtlama, sizin aslında uygulamanızda çok pratik hamlelerle kısa sürede sonuca ulaşmanızı gerektiriyor.
Yurt dışında ve yurt içinde pek çok yerde sanatınızı icra ediyorsunuz. Yaptığınız işlerin bu kadar duyulması, bu kadar yaygınlaşması nasıl oldu?
Hiç haberimin olmadığı coğrafyalarda bile bu sanatın bir tanımının, anlamının oluşmaya başladığını fark ettim. Yapıyor olduğum videoların popüler kültür tarafından ilgiyle karşılanmasından sonra, benim oralardaki uygulamalarımın talipleri, ilgilileri fikirlerine ortak olmamı istediler. Yani bu çok alakasız kavram olarak bir botoks ürünü reklamı olabilirken, bir başka yerde Singapur’da bir bilim müzesinin içeriği olarak karşıma çıktı ve davetler almamı sağladı. Bu, bir sahnede tek başına solo bir uygulama olabildiği gibi dünyaca ünlü bir pop sanatçısının, Pharrell Williams gibi bir sanatçının veya Lang Lang gibi bir piyanistin müziğine eşlik edebilmemle devam etti.
İnternette yayınlanan videolarınıza ilgi nasıl?
Uzun zaman ben bu konuyla ilgili birçok farklı video içeriği ürettim. Fakat son birkaç yılda dünya genelinde artan bir ilgiyle karşılanmaya başladı videolar. Örneğin Sudan ya da Çin’de, iki farklı kültürün bu kavramla olan bağını gördüğünüzde seviniyorsunuz. Sizin burada küçük bir odada yapıyor olduğunuz şeyin çok uzak coğrafyalarda benzer hisler uyandırması sizi şaşırtıyor. Bir o kadar da sevindiriyor.
Masanın başına geçtiğinizde yapacaklarınızı önceden tasarlıyor musunuz yoksa her şey doğaçlama mı gelişiyor?
Bu uygulamanın su üzerinde yapılabildiğini unutmayarak ne kadar rastlantıya açık olduğunu fark etmiş olmamız gerekiyor. Bu rastlantı, bir şeyleri sadece akışına bırakmak değildir. Süreç içerisinde sürekli sizin kontrolünüz dışında dönüşen hallere, şekillere uyum sağlamanız, hatta bazen vermiş olduğunuz bir karar varsa bile onu çok hızlı bir şekilde değiştirebilmeniz gerekebiliyor. Diğer taraftan, hiçbir şey tesadüf değildir, dememiz gerekiyor. Yani baştan itibaren ele aldığınız konuyla ilgili metinler okumak, taslaklar çizmek, illüstratörde storyboard olarak hazırlamak, hatta birkaç defa suyun üzerindeki sıralamalarını daha hızlı anlamak için pratiğini yapmak gerekebiliyor.
Bu yola çıkarken böyle büyük bir ilgiyle karşılaşacağınızı düşünüyor muydunuz?
Aslında ilk günden beri yapıyor olduğum uygulama, hep benim için bir oyun oynama keyfi gibidir. Hiçbir zaman neye karşılık gelebileceğiyle veya nasıl bir sonuca ulaşacağıyla ilgili bir fikrim olmadı. Bugün yaptıklarım sosyal medya ve yeni diğer medyalar sayesinde geniş kitlelere ulaşmaya başladı. İnsanlar bu güzelliğe dokunmak istiyorlar.
Kurgu: Cihan Karaahmetoğlu
