Ankara tiftik keçisi için kırkım zamanı
Ankara’nın meşhur tiftik keçisi, havalar sıcaklaşmaya başlayınca kırkılıyor. 25 bin keçinin bulunduğu Boyalı Mahallesi’nde de bu gelenek sürdürülüyor.
Keçi yetiştiricilerinin kırkım mesaisi başladı…
Yaz yaklaşınca Ankara tiftik keçisinin kırkım zamanı geliyor. Kış aylarında onları sıcak tutan yünler, hava sıcaklaşınca hayvanları bunaltıyor. Bunu önlemek ve yününden yararlanmak için de “kırkım” denilen süreç başlıyor. Keçilerin ve koyunların kıllarının kesilmesi “kırkım” olarak adlandırılıyor.
Eskiden makaslarla yapılan bu işlemde, artık makineler kullanılıyor. Ankara’nın Güdül ilçesinin Boyalı Mahallesi’nde yaşayanlar da geçimini tiftik keçisinden sağlıyor.
Yaklaşık 25 bin keçinin bulunduğu Boyalı’da, Süleyman Kalkan’ın yetiştirdiği 2 bin hayvan var.
“Hayvanın üstünden yükünü alacaksın”
Kırkılan keçiler kırda yayılıyor, gerisi de kırkılmayı bekliyor. Nisan ayında başlayan süreç 20-30 gün sürüyor. Süleyman Kalkan ise, bu süreci şöyle anlatıyor:
“Eskiden babalarımız, dedelerimiz makaslarla kırkardı keçileri. Elimizle yarım saatte 1 hayvan anca kırkılıyordu. Şimdi gördüğünüz gibi modernleşti her şey, makineyle 5 dakikada kırkılıyor. Bu hayvanların yünü çok değerli olduğu için kırkımına özen gösteriyoruz.”
Bütün hayvanların senesi gelince kırkıldığını söyleyen Kalkan, Ankara keçisinin çok değerli olduğunu ve yününün insanı çok sıcak tuttuğunu söylüyor.
“Bu hayvanın üstünden yükünü alacaksın yeniden tüylenecek, yeniden elbise giymiş gibi olacak” diyor Süleyman Kalkan. Peki, kırkım nasıl yapılıyor?
Hayvanlar sırasıyla makinelerin bulunduğu ahıra götürülüyor. Orada 2 kişi tarafından bütün yünleri alınıyor. İşlem bittikten sonra da diğer keçilerin yanına dönüyor.
Keçilerin yününden neler yapılıyor?
Tiftik, parlak, elastik, nem çeken, ısıya dayanıklı ve kolayca boyanabilen bir yapıya sahip. Bu yünler ile neler yapıldığını merak ediyorsanız…
Boyalı’nın kadınları tiftik yününü temizleyerek işe başlıyor. Daha sonra da eğirme işlemine geçiliyor. Bu işlemin ardından iplik haline gelen yünlerden çorap, kazak, yelek, eldiven, elbise gibi ürünler örülüyor.
Aynı zamanda tiftikler toplanıyor ve satışa gidiyor. Götürülen fabrikalarda da aslında kadınların yaptığı işlemlerin benzeri yapılıyor. Yünler yıkanıyor ve yumak haline getiriliyor. Bu yünler de kilimlerde, halılarda kullanılıyor.
Tiftik keçisiyle ilgili son sözü Boyalı’nın keçi yetiştiricisi Süleyman Kalkan’a bırakalım.
“Biz bu hayvanların içinde doğduk. Zaten bu hayvanların içinden gelmeyen insan bu hayvanın kıymetini bilmez. Biz bunun kokusunu almazsak, yanında durmazsak zaten bu hayvancılığı yapamayız. Babam babasından devraldı, ben de ondan. Torunlarımız da bizden devralacak. İnşallah Ankara keçisinin nesli de böyle sürüp gidecek, tükenmeyecek.”
